Vlamingen en vertalen

Vandaag kreeg ik inzicht waarom er zoveel misgaat met het vertalen bij LT Publications. De groep bestaat uit voornamelijk Vlamingen en het zit in jullie bloed om niet te veel na te denken over wat een woord in een andere taal betekent. Dus is het eerste het beste wat er bij jullie opkomt goed genoeg en wordt dat dan de nieuwe betekenis. Het doet mij denken aan het dialect waar ik mee ben opgegroeid, het Tilburgs. In de negentiende eeuw was het Frans lekker sjiek, en de betere stand probeerde het zoveel mogelijk te spreken. In hun huizen was ook bediening, mensen uit de lagere klassen, en die hoorde al die rare woorden. Ze moesten ze wel leren want alle verzoeken van de familie kwam in het Frans tot hun. En zo leerde de keukenmeisjes en en al het andere personeel fonetisch Frans. Die woorden namen ze mee naar huis en met een lichte Tilburgse tongval kwamen allerlei woorden in het plaatselijk dialect terecht, van tas tot verkèt.

In een uitleg over Wintertijd/Winteruur van Miet Ooms wordt weer eens duidelijk dat niemand in Noord-België zich druk maakt om wat buitenlandse woorden werkelijk betekenen.

In het Belgisch-Nederlands is ook winteruur gebruikelijk, een waarschijnlijk te letterlijke vertaling van het Franse heure d’hiver. Te letterlijk, omdat heure zowel ‘uur’ als ’tijd’ (of ‘periode’) kan betekenen.

Miet Ooms

Komt dit bekent voor? Woeste Khôm, Onderstad, Nacht-en-nevel-acties…

Reacties

10 reacties op “Vlamingen en vertalen”

  1. Sjon avatar
    Sjon

    Beste Feank, het is….
    Ik denk dat “wij” Ollanders eenmaal anders in het leven staan dan de “Bourgondische” Vlamingen.
    Ten eerste commercieel, rond de feestdagen (en natuurlijk de daarbij behorende dertiende maand) heb je achter één volgens “Black Friday”, St Nicolaas”, “Kerstmis” en “oud en nieuw”.
    Erg commerciële tijd, waar de nodige aankopen worden gedaan, daar wil je lijkt mij, maar ik ben een. Hollander, als zijt het “vrije tijd”, uitgever gewoon bij wezen.
    Mijn favoriete band Queen brengt altijd rond kerst hun albums uit, kan die lekker over de boom, geheel Hollands is dat dus ook niet.
    Maar hoewel ik weet dat meeste evenementen ook in België zijn werkt dat schijnbaar anders bij LTP.
    Het is zo… jammer dat wederom de spelersgroepen de sjaak zijn…..

  2. Thorwahler avatar
    Thorwahler

    Als overtuigd Vlaming vind ik dit wel heel kort door de bocht gaan. Zeker, we hebben de invloeden van de Franse taal in ons Vlaanderen en zeker niet iedereen is bezig met zijn taal en cultuur zoals het zou moeten – maar in Vlaanderen zijn zowel Duits als Frans reeds “eeuwen” aan het proberen ons te vermorzelen – we houden stand en dat mag je letterlijk nemen. Dat sommige woorden zoals winteruur hier slecht vertaald zijn is mij een raadsel l’ heure verwijst naar “tijd” en niet periode – tout à l’heure vertalen we als tot straks. Nu ik wil hier geen debat – want ook Nederland ligt me nauw aan het hart maar wilde toch even “interrumperen” 😉

  3. frank avatar
    frank

    @Thorwahler, het is zeker kort door de bocht. Misschien moet ik een extra tag toevoegen aan stukjes van mijn hand die het niet te nauw nemen met de werkelijkheid.

    De afgelopen dagen ben ik boeken van Luc aan het nalezen, Aventurijnse Almanak, Niobaras Nalatenschap en Heldenwerk I. Tijdens dat nalezen wordt je droeviger en droeviger. Er wordt heel slordig gewerkt en vertaald.
    Toen ik het stukje van Miet Ooms las over winteruur (en de naam van een van de beste tv-programma’s in het Nederlands taalgebied) zag ik een bevestiging van het (vaak) letterlijk overnemen van buitenlandse woorden.
    En dat wilde ik met jullie delen.

    Zojuist schreef ik nog een compliment aan het team van Luc.
    »mag ik jullie complimenteren met de bijzondere gave der geslachtsherkenning. Zelden zie ik het verkeerd gebruik van haar en zijn naar levenloze zaken. Uw Noorderburen zijn deze gave in de afgelopen 250 jaar kwijt geraakt, Niemand weet hier dat een bibliotheek vrouwelijk is.«

    Zoals alles in het leven, niets is zwart-wit, niet is alleen maar goed of alleen maar slecht.

  4. Thorwahler avatar
    Thorwahler

    Met dank voor de verduidelijking – daar sarcasme me eigen is dien ik er hier aan toe te voegen dat ik het wel meen! 😉

    Het is een titanenwerk – dat vertalen – maar ik heb in het regelboek niet echt veel fouten gevonden doch ik heb de gave – was nuttig als It-er, om diagonaal te lezen en enkel in detail wanneer het nodig is. Dat maakt dat ik een heel slecht nalezer ben doch met enige zelfdiscipline het wel zou kunnen, denk ik. Ik heb wel een bladzijde in het regelwerk gevonden die me onduidelijk is en waarvan ik denk dat ze er gewoon niet moet staan. Blz 86 bijvoorbeeld – op wat slaagt die tekst ?
    Maar ik vind het toch wel echt fijn om dit Nederlandse regelboek (ik zeg regelwerk maar dta is nu niet juist denk ik), door te nemen . Ik las vroeger alles in het Duits – heb dozen OdM liggen – en op gegeven moment lukt dat als geen ander – Duits is dan ook niet zo moeilijk aan te leren voor ons Germanen 😉 – maar toch vind ik de energie die LT in de productie steekt de moeite waard om ze aan te schaffen. De productie zelf is top – het regelscherm is oogverblinden strak ! , ik heb de Av Almanak – in het Engels en daar heb ik dik spijt van. Om één of andere reden kan die taal de sfeer van Avontuië niet vatten. Raar – zal wel aan mij liggen.

    Ik zou nu toch ook wel denken dat een bibliotheek vrouwelijk is 😉
    mvg

  5. frank avatar
    frank

    Vertalen is zeker een titanenwerk, en voor oude DSA boeken geldt dat nog meer door het bloemrijke taalgebruik. Bedenk ook dat de boeken van Das Schwarze Auge eigenlijk hele specialistische boeken zijn, alsof je medisch handboeken of een chemieboek vertaald. De vertalers moeten diep in de materie zitten en de vele specifieke termen kennen, niet alleen de Duitse variant maar ook de vertaalde Nederlandse. Alleen maar goed in Duist zijn volstaat niet. Dat maakt het een zwaar werk, dat maar weinig mensen kunnen, goed kunnen. Wat de groep van Luc doet is met recht monnikenwerk.

    Bladzijde 86 is echt heel bijzonder. Compleet uit het niets verschijnt er een vertelling over Opharina. Geen idee hoe dat daar beland is en met welke reden het bij het onderdeel “Heldencreatie” is geplaatst. Curieus.
    Er staan ook termen die alleen op die pagina voorkomen, Guldene, Sterrenwal, Ilaristensekte, Opharina, en waar je dus geen idee van hebt waar het vandaan komt of wat het precies is. En iemand is vergeten om de teksten die Opharina zelf uitspreekt typografisch aan te duiden.

    Voor mij is het een compleet raadsel welk geslacht een bibliotheek of welk ander gebouw zou hebben, dat is echt een gave van de Vlamingen. Dat miste ik in de tv-serie, het Verhaal van Vlaanderen, jullie superpower werd helemaal niet besproken.

  6. Sjon Noordhoek avatar
    Sjon Noordhoek

    Ik moet zeggen/bekennen dat het regelwerk vertalingen in OdM5 mij positief ontvangen is, ja er zitten nog foutjes in …. iets met draken en Demonen uit mijn hoofd, maar de regels zelf vind ik helder genoeg om eventueel te spelen [en met een zooi voormalige spelers uit het roemruchte morgenster verleden weet he maar nooit]

    Wat mij eerder irriteer is dat er prima vertalingen zijn van wat nu klassiek OdM gaat heten, en deze eigenlijk nooit zo slecht waren dat een hervertaling noodzakelijk is. Dat je het na bijna 40 jaar op veranderingen in de taal nakijkt, prima… maar ik heb nog steeds het idee dat er te veel onnodig gedaan word, en iemand, eerder elders besproken zo overal zijn handtekening heeft… wat verders niets met Hollands of Vlaams te maken heeft, ik kan net mijn plat Rotterdams mij prima verstaanbaar maken in elk Antwerps café…. en Vlamingen zullen als toerist in Amsterdam verstaanbaar als ze zijn geholpen worden naar de dichtstbijzijnde rondvaart….

  7. Tsadir avatar
    Tsadir

    Die tekst op blz. 86 staat ook in het Duitse regelwerk, hoor. Ik heb die zelf nog vertaald.

    Voor wie op de voorgaande bladzijden de met elkaar gelieerde achtergrondverhalen van de beschreven archetypes gelezen heeft, is het gewoon de epiloog ervan. Maar dan vanuit het standpunt van een ondergeschikte (Opharina) van de verslagen priester van de Naamloze. De “Guldene” is dan ook hoe cultisten van de Naamloze naar hun naamloze god verwijzen.

    Misschien was de tekst voor sommigen onduidelijk, maar in elk geval niet onduidelijker dan in de Duitse versie. En ik denk niet dat daar in Duitsland over geklaagd werd. Een beetje mysterie als sfeerzetting mag tenslotte ook. Te meer omdat het niet over een regeltekst gaat.

  8. frank avatar
    frank

    @Tsadir, dat de Duitsers niet klaagde heeft denk ik te maken dat de sekte van Ilaris al bekend was, in DSA4 komt de groep al voor. Dus zullen de meeste lezers van de DSA5 Almanach wel bekend zijn met deze afsplitsing van de Hesindekerk.
    Maar je hebt gelijk, ik moet niet zo streng zijn en gewoon genieten van een beetje mysterie en sfeer. Iets wat je vergeet als je de tekst leest om fouten te zoeken, dan kijk je met een hele andere bril naar de tekst dan een nieuwsgierige Meester of speler.

    Om het nog bijzonderder te maken, er is zelfs een alternatieve Regelwerk voor DSA4.1/5 gemaakt en die heet….
    Kijk maar op ilarisblog.wordpress.com, wat mij sterkt in de mening dat Ilaris niet zomaar een klein groepje is maar een wezenlijk onderdeel uitmaakt van Avonturië, ruim voordat de DSA5 Almanach uitkwam.
    Je kunt gratis een pdf downloaden en bij Ulisses is de fullcolour hardcover te koop voor maar €25.

  9. Tsadir avatar
    Tsadir

    Ik heb dat regelboek van Ilaris gezien, ja.

    Het is een alternatief regelsysteem voor DSA (gelijk welke editie). Het speelt dus op Aventurië.

    Maar met de regels van DSA heeft het verder niets te maken: even weinig met DSA 1 (Klassiek), als met DSA 2, 3, 4 of 5. Het is gewoon een totaal ander spelsysteem.

  10. Tijl Uilenspiegel avatar
    Tijl Uilenspiegel

    Op min. 8.24 geeft Achim van LT Productions alleszins een voldoende uitleg over het taalgebruik: Het gaat niet om Zuid-Nederlands / Vlaams, maar om Rode Ridder-Nederlands 🙂

    https://www.youtube.com/watch?v=tRQ9oPIdbU8

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *