De heraut

Heraut is de benaming van een functionaris die voor het eerst in het midden van de 13^e eeuw optreedt. Daarvoor heette hij wel ‘knape van wapenen’, ‘garcon’ of ‘garzun’. Oorspronkelijk waren herauten kermisklanten die de toernooien afreisden, bodediensten verrichtten en als helpers of tolken optraden van de leiders der steekspellen. Allengs werden zij vaste beambten met veel invloed en werden hun functies ingenomen door adellijke personen. Men kende drie graden, namelijk de ‘koningen der wapenen’, de eigenlijke ‘herauten’ en hun helpers, de ‘persevanten’.

Herauten waren gerechtigd in vredes- en oorlogstijd vrijelijk rond te reizen, waren diplomatiek onschendbaar en konden niet voor het gerecht worden gedaagd. De koningen der wapenen beschikten over een kanselarij [1]en een rekenkamer[2], verleenden uit naam van hun heer wapens, controleerden de aanspraken van gegadigden en gingen van dezen de genealogie (afstamming) na, legden wapenboeken aan ter registratie van wapens en onderzochten gevoerde blazoenen. Zij waren zeer opzienbarend gekleed met ambtkleding en fraai geborduurde tabberd (een tabberd is een wijd, lang neerhangend mansbovenkleed met wijde mouwen). Zij droegen daarbij een staf en een kroon als teken van waardigheid. Overigens heeft het woord heraut tegenwoordig slechts de betekenis van bode of aankondiger op of van feestelijke gebeurtenissen.

---

[1] Kanselarij: het bureau waar de oorkondes en andere documenten van een bepaalde vorst of andere bestuurlijke instelling werden opgesteld, bezegeld en uitgevaardigd.
[2] Rekenkamer (“rekencamere”), het bureau waar de uitgaven en inkomsten van een bepaald maatschappelijke instelling wordt onderzocht;

uit de Morgenster Nr. 7 november 1986